FCA Là Gì? Điều Kiện Giao Hàng Free Carrier Trong Incoterms
Điều kiện FCA (Free Carrier – Giao cho người chuyên chở) là một trong những điều kiện tương đối phổ biến, được sử dụng trong vận chuyển quốc tế. Đây là một điều kiện thương mại trong đó: người bán chịu trách nhiệm đóng gói hàng hóa và xếp hàng lên thiết bị chuyên chở tại vị trí quy định như cảng hoặc nhà xe. Điều kiện FCA được sử dụng trong vận chuyển đường sắt, đường bộ, hàng không, đường biển, thủy nội địa hoặc vận tải bằng các hình thức kết hợp (vận tải đa phương thức).
Trong điều kiện FCA người bán giao hàng đã được thông quan cho người mua tại địa điểm chỉ định. Người mua là người có trách nhiệm tìm đơn vị vận chuyển. Như vậy địa điểm giao hàng có thể là cơ sở của người bán, nơi giao nhận vận tải (nhà xe, kho ngoại quan, CFS) hoặc cảng và sân bay. Người bán giao hàng và chuyển rủi ro cho người chuyên chở thứ 1.
So sánh với các điều kiện EXW và CIF, chúng ta thấy có sự khác biệt trong địa điểm giao hàng.
Đối với EXW, người bán giao hàng tại kho, phân xưởng, nhà máy,…hoặc 1 địa điểm nào đó của người bán.
Còn điều kiện CIF, người bán chịu trách nhiệm vận chuyển quốc tế, nên địa điểm giao hàng là 1 địa điểm khác phạm vi nội địa (của người bán). Nó có thể là nhà cầu cảng, kho ngoại quan, nhà máy của người mua.
Nhìn chung điều kiện FCA người bán có trách nhiệm ít hơn so với CIF & FOB. Nhưng FCA lại là điều kiện phù hợp cho người bán lẫn người mua khi xét đến sự thuận lợi và thị trường địa phương.
Trách nhiệm người mua và người bán trong hợp đồng FCA
Trong điều kiện FCA, người mua và người bán có những trách nhiệm cơ bản như sau:
Người bán hàng theo điều kiện FCA phải trả các chi phí cho việc: Sản xuất, kiểm tra chất lượng, dán nhãn, đóng gói hàng hóa phù hợp. Đồng thời người bán cũng đứng ra tổ chức vận chuyển hàng hóa đến cảng hoặc 1 địa điểm chỉ định để sẵn sàng cho việc xuất đi. Cùng với quá trình trên, người bán phải chịu trách nhiệm thực hiện các thủ tục hải quan. Người mua hàng chịu trách nhiệm tìm và ký hợp đồng vận tải để đưa hàng về nước.
Khi người bán đã hoàn tất việc khai hải quan (khai hải quan điện tử) trên hệ thống của hải quan, đồng thời đã giao hàng cho người chuyên chở (Carrier), lúc này trách nhiệm của người bán với hàng hóa được xem là chấm dứt. Mọi rủi ro và chi phí sẽ chuyển giao cho người mua (và các bên có liên quan).
Vì Sao nên dùng FCA thay vì Điều Kiện FOB và EXW?
Thế giới cũng như Việt Nam chúng ta rất thường đề cập tới 2 điều kiện FOB và CIF. Và gần như 2 thuật ngữ này như anh em song sinh? Nhưng thực tế, điều kiện FCA chiếm ưu điểm hơn EXW và FOB và được nhiều chuyên gia khuyến cáo sử dụng. Tuy nhiên người xuất khẩu và nhập khẩu vẫn có tập quán sử dụng FOB và CIF nhiều nhất.
Lý Do FCA được cho là ưu điểm hơn FOB
Lý giải cho thực tế trên vì FOB là điều kiện không thích hợp cho hàng hóa chứa trong container. FOB quy định rằng, người bán phải giao hàng lên trên boong tàu (Onboard), nhưng hầu hết hàng container đều buộc phải “hạ” ở Bãi tập kết container (CY – cầu cảng) hoặc chứa tại Kho hàng lẻ (CFS) trước khi nhà vận chuyển đưa hàng lên tàu.
Nếu như hàng hóa (theo điều kiện FOB) khi giao đến CY hoặc kho CFS, xảy ra các tổn thất, thiệt hại trong quá trình chuyển giao giữa người bán và người mua, thì tranh chấp giữa 2 bên chắc chắn sẽ xảy ra. Người mua và người bán nên quy định càng rõ càng tốt về thời gian và địa điểm chuyển giao rủi ro, các trường hợp bất khả kháng, để khi tranh chấp xảy ra, hai bên sớm tìm được giải pháp thỏa đáng.
Phòng thương mại quốc tế ICC – trong phạm vi Incoterm 2010 – điều chỉnh điều kiện FCA phù hợp cho các phương thức vận chuyển hiện đại bằng container. Khi thỏa thuận sử dụng điều kiện FCA, người mua và người bán thỏa thuận rằng người mua thực hiện việc xếp và chất hàng lên phương tiện vận tải do người bán cung cấp, vị trí chuyển giao rủi ro có thể là cơ sở của người bán hoặc tại 1 địa điểm thỏa thuận nào đó trong phạm vi nội địa người bán. Điều này làm giảm thiểu rủi ro xảy ra trong quá trình chuyển giao hàng hóa từ người bán sang người mua như điều kiện FOB.
Lý Do FCA được cho là ưu điểm hơn EXW
Đối với điều kiện EXW, người mua phải chịu trách nhiệm thông quan xuất khẩu cho lô hàng. Việc này có thể gây nên tốn kém chi phí, tiêu tốn nhiều thời gian và gây khó khăn cho những nhà nhập khẩu – Vốn không nắm rõ các quy định thông quan của nước bạn.
Về phía người bán, họ cũng không có nhiệm vụ phải bốc, xếp hàng hóa lên phương tiện vận tải mà bên mua cung cấp, bởi vì điều kiện EXW chỉ quy định người bán phải chuẩn bị hàng hóa sẵn sàng cho việc xếp lên phương tiện vận chuyển mà thôi.
Rõ ràng, người bán có lợi thế tốt hơn trong việc bốc, xếp hàng hóa lên phương tiện vận tải. Nhưng EXW thì mọi chi phí và trách nhiệm đối với các rủi ro vẫn đang thuộc về người mua. Cho nên, hầu hết trách nhiệm xếp, dỡ hàng hóa lên phương tiện điều được phía người mua thực hiện làm cho họ không chủ động hơn so với người bán.
Về cơ bản, người bán và người mua phải có những thỏa thuận cụ thể, quy định rõ trách nhiệm của mỗi bên đối với các rủi ro và chi phí, trước khi tiến hành quá trình vận chuyển hàng hóa.
Mặc khác, so với điều kiện EXW, FCA được cho rằng linh hoạt và mang lại lợi ích cho cả bên bán và bên mua. Sử dụng FCA, người bán hàng thường có lợi thế trong việc cung cấp các giấy phép liên quan cho quá trình thông quan xuất khẩu. Nhiều ý kiến cho rằng, rất có thể người bán có quan hệ tốt với phía hãng tàu và hải quan khi sử dụng điều kiện FCA. Về phía người mua, lợi thế của bên bán trong thông quan hàng hóa đã vô hình chung giúp họ hạ thấp phần nào các chi phí phải có cho lô hàng nhập khẩu.
Kết Luận
Điều kiện FCA là một điều kiện Incoterm phù hợp với nhiều phương thức vận tải, kể cả vận tải đa phương thức, nên có tính ứng dụng rất cao. Ngoài ra, FCA cho phép người mua hàng chủ động hơn trong việc chỉ định nhà vận chuyển thích hợp.
Không giống như EXW, người mua hàng sử dụng FCA không cần mất nhiều thời gian cho việc thông quan hàng hóa trước khi xuất khẩu. Điều này rất có lợi cho người mua trong việc giúp họ giảm thiểu 1 số chi phí không mong muốn – Khi phải thuê ngoài các dịch vụ chuyên về thông quan xuất khẩu, trong trường hợp họ không thông thạo quy trình tại nước xuất khẩu.
FCA cũng được đề xuất cao hơn so với FOB, FCA giúp giảm thiểu các rủi ro và tranh chấp có thể xảy ra cho cả người mua và người bán trong khi chuyển giao hàng hóa.
Tuy nhiên, khi sử dụng điều kiện FCA, người mua phải có thế mạnh về tìm kiếm nhà vận tải phù hợp cũng như kinh nghiệm trong mua hàng quốc tế, vì trách nhiệm của người bán đối với hàng hóa chấm dứt rất nhanh sau khi giao hàng cho người vận tải.
FCA thích hợp cho những đơn vị có nhà xưởng, cơ sở tại nước ngoài; Công ty mẹ mua hàng từ công ty con và ngược lại. Các công ty xuyên quốc gia này đã có thời gian đầu tư lâu dài tại Việt Nam và thông hiểu chính sách, dĩ nhiên là có quan hệ mật thiết với các hãng tàu đặt tại Việt Nam.
Qua bài viết này, Indochinalines mong muốn sẽ giúp khách hàng có nhiều tham vấn và kiến thức mới về điều kiện Incoterm FCA. Để tư vấn về dịch vụ vận chuyển quốc tế cũng như khai báo hải quan cho các đơn hàng, hãy liên hệ ngay tới Hotline của Indochinalines, chúng tôi sẽ tư vấn dịch vụ tốt nhất.
