Những mặt hàng nên và không nên vận chuyển bằng đường biển

Vận tải biển từ lâu đã trở thành một trong những phương thức vận chuyển quốc tế quan trọng nhất. Với ưu thế chi phí thấp, khối lượng hàng hóa lớn và khả năng kết nối toàn cầu, vận chuyển đường biển đóng vai trò trụ cột trong chuỗi cung ứng của nhiều doanh nghiệp.

Tuy nhiên, không phải mặt hàng nào cũng phù hợp để vận chuyển bằng đường biển. Việc lựa chọn đúng loại hàng hóa vừa đảm bảo an toàn, vừa tiết kiệm thời gian và chi phí logistics.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết những mặt hàng nên và không nên vận chuyển bằng đường biển, giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan và đưa ra quyết định tối ưu.

Lợi ích của vận chuyển hàng hóa bằng đường biển

Trước khi đi vào phân loại hàng hóa, cần điểm qua một số ưu thế của vận tải biển:

Khả năng vận chuyển khối lượng lớn: Một chuyến tàu biển có thể chở hàng chục nghìn tấn hàng, điều mà các phương thức khác khó đáp ứng.

Chi phí hợp lý: So với đường hàng không, chi phí vận tải biển rẻ hơn nhiều, đặc biệt khi vận chuyển hàng số lượng lớn.

Kết nối quốc tế mạnh mẽ: Các tuyến vận tải biển phủ sóng toàn cầu, phù hợp cho hoạt động xuất nhập khẩu.

Thích hợp cho nhiều loại hàng: Từ nguyên liệu thô, hàng nông sản đến máy móc, thiết bị.

Tuy vậy, nhược điểm chính của đường biển là thời gian vận chuyển lâu, dễ bị ảnh hưởng bởi thời tiết và thủ tục cảng biển.

Những mặt hàng nên vận chuyển bằng đường biển

Hàng hóa có khối lượng và kích thước lớn

Máy móc công nghiệp, thiết bị xây dựng, phương tiện cơ giới.

Hàng siêu trường, siêu trọng như tua-bin, kết cấu thép, container hàng rời.

Đặc điểm: Những mặt hàng này cồng kềnh, chi phí vận chuyển bằng hàng không hoặc đường bộ sẽ quá cao, trong khi đường biển có thể tối ưu chi phí.

Nguyên liệu thô và hàng nông sản

Than đá, quặng, dầu thô, gỗ, lúa mì, ngô, cà phê, hạt điều.

Các loại nông sản khô, không đòi hỏi bảo quản khắt khe.

Đặc điểm: Khối lượng lớn, giá trị không quá cao, phù hợp với thời gian vận chuyển dài của tàu biển.

Hàng tiêu dùng không yêu cầu gấp

Quần áo, giày dép, đồ gia dụng, sản phẩm thủ công mỹ nghệ.

Đồ nội thất, trang trí, hàng gia công số lượng lớn.

Đặc điểm: Phù hợp với các lô hàng xuất khẩu lớn, không yêu cầu giao nhanh như đường hàng không.

Hàng đông lạnh và thực phẩm chế biến

Nhờ công nghệ container lạnh (reefer container), đường biển có thể vận chuyển:

Thịt, cá đông lạnh.

Rau củ quả tươi.

Sản phẩm sữa và chế biến từ sữa.

Đặc điểm: Miễn đảm bảo chuỗi lạnh liên tục, hàng đông lạnh có thể đi biển đường dài mà vẫn giữ chất lượng.

Hóa chất, nguyên liệu sản xuất

Phân bón, nhựa, hóa chất lỏng, dung môi.

Các loại dầu nhờn, nguyên liệu hóa học số lượng lớn.

Đặc điểm: Thường được vận chuyển bằng tàu chuyên dụng hoặc container chuyên biệt để đảm bảo an toàn.

Những mặt hàng không nên vận chuyển bằng đường biển

Bên cạnh những lợi thế kể trên, một số mặt hàng không phù hợp với đường biển do đặc tính dễ hỏng, yêu cầu thời gian ngắn hoặc tính chất nguy hiểm.

Hàng dễ hỏng trong thời gian ngắn

Hoa tươi, thực phẩm tươi sống chưa qua bảo quản.

Thực phẩm chế biến nhanh như bánh ngọt, sữa tươi, hải sản sống.

Nguyên nhân: Thời gian vận chuyển đường biển dài (từ vài ngày đến vài tuần), khó đảm bảo độ tươi ngon, dễ dẫn đến hư hỏng.

Hàng hóa có giá trị cao

Vàng bạc, đá quý, tiền mặt.

Điện thoại, máy tính xách tay, linh kiện điện tử giá trị lớn.

Nguyên nhân: Nguy cơ thất thoát, mất cắp hoặc hư hỏng trong quá trình vận chuyển cao. Với loại hàng này, đường hàng không thường an toàn và nhanh chóng hơn.

Hàng cần giao gấp

Tài liệu quan trọng, mẫu thử sản phẩm, linh kiện thay thế khẩn cấp.

Thuốc men và thiết bị y tế cần cấp cứu.

Nguyên nhân: Đường biển không đáp ứng được yêu cầu về tốc độ giao hàng.

Hàng nguy hiểm đặc biệt

Vũ khí, chất nổ, chất phóng xạ.

Hóa chất độc hại không được phép vận chuyển bằng đường biển theo quy định quốc tế (IMDG Code).

Nguyên nhân: Tiềm ẩn rủi ro về an toàn, có thể gây tai nạn hàng hải nghiêm trọng.

Hàng hóa cồng kềnh nhưng số lượng nhỏ

Ví dụ: Một vài kiện đồ nội thất, máy móc số lượng ít.
Nguyên nhân: Chi phí vận tải biển sẽ không tối ưu, trong khi thời gian chờ gom hàng lâu. Với số lượng nhỏ, đường hàng không hoặc đường bộ sẽ linh hoạt hơn.

Lời khuyên khi lựa chọn vận tải biển

Để tối ưu hiệu quả, doanh nghiệp nên lưu ý:

Xác định rõ nhu cầu: Nếu lô hàng số lượng lớn, không yêu cầu thời gian gấp thì đường biển là lựa chọn tốt nhất.

Đảm bảo đóng gói và bảo quản: Đặc biệt với hàng đông lạnh, hàng dễ vỡ.

Tìm đối tác logistics uy tín: Lựa chọn đơn vị có kinh nghiệm, hệ thống đại lý quốc tế để hạn chế rủi ro.

Nắm rõ quy định quốc tế: Với hàng nguy hiểm, hóa chất cần tuân thủ IMDG Code và luật hàng hải.

Kết luận

Vận chuyển bằng đường biển mang lại lợi ích to lớn trong việc lưu thông hàng hóa toàn cầu. Tuy nhiên, không phải mặt hàng nào cũng phù hợp với phương thức này.

Nên vận chuyển bằng đường biển: hàng hóa số lượng lớn, cồng kềnh, giá trị không quá cao, không yêu cầu gấp (nguyên liệu thô, nông sản, hàng tiêu dùng, hàng đông lạnh).

Không nên vận chuyển bằng đường biển: hàng dễ hỏng nhanh, hàng giá trị cao, hàng cần giao gấp hoặc hàng nguy hiểm đặc biệt.

Việc hiểu rõ đặc tính từng loại hàng và chọn phương thức vận chuyển hợp lý sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, đảm bảo an toàn, và tối ưu chuỗi cung ứng quốc tế.